نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
وقتی افراد به ما صدمه می‌زنند، اشتباهاتی رخ می‌دهد یا روابط به تعارض می‌رسند، ذهن ما به روشی هوشمندانه متوسل می‌شود تا درد روانی ناشی از این رویداد منفی را انکار کند. بیشتر مواقع، ساده‌ترین راه برای جلوگیری از بروز چنین دردی این است که دیگران را مسئول بدانیم و فرد دیگری را به‌خاطر اتفاق رخ‌داده سرزنش می‌کنیم.
این فرایند می‌تواند آن‌قدر سریع باشد که حتی متوجه انجام آن نشویم. برای بسیاری از افراد برون‌سازی آن‌قدر غریزی است که به نوعی روش عملیاتی استاندارد تبدیل شده است.
پیش‌فرض ما این است که همیشه باید دنبال دلیل اتفاق‌ها باشیم. دوست داریم روایت‌هایی داشته باشیم که توضیح دهند چرا اتفاقات رخ داده‌اند. به‌جای اینکه به نقش خودمان در یک اتفاق توجه کنیم، با نسبت‌دادن آن به دیگران مسائل را سریع‌تر و راحت‌تر توضیح می‌دهیم.
انداختن تقصیر به گردن دیگران راهی ظریف برای حمله به آنهاست. گاهی ممکن است ناخودآگاه این کار را انجام دهیم، اما اگر به دلایلی از کسی کینه داشته باشیم و فرصتی برای سرزنش او پیش بیاید، استفاده از این فرصت برای انتقام‌گرفتن بسیار وسوسه‌انگیز خواهد بود.
سرزنش کردن دیگران بهترین راه برای جلوگیری از انعکاس رفتار خودمان یا بررسی دقیق روان خودمان است. با سرزنش کردن دیگران می‌توانیم کاستی‌های خود را نادیده بگیریم، پس برایمان نوعی مکانیسم دفاعی عالی خواهد بود.
وقتی می‌توانیم تقصیر را گردن شخص یا چیز دیگری بیندازیم، چرا باید این‌همه خودتحلیلی و اقداماتی برای اصلاح یک موقعیت انجام دهیم؟ گاهی اوقات خودمان را متقاعد می‌کنیم که مقصر شخص دیگری است، اما گاهی هم می‌دانیم که دروغ می‌گوییم.
البته بیشتر اوقات در لحظه تصمیم می‌گیریم که دروغ‌گفتن آسان‌تر از مقابله با پیامدهای حقیقت است. می‌سنجیم که دروغ‌گفتن آسان‌تر است یا کنارآمدن با عواقب مسئولیت‌پذیری و گزینه آسان‌تر را انتخاب می‌کنیم.
دلایلی که ذکر کردیم برای شما هم صادق‌اند؟ اولین قدم برای تغییر رفتارتان پذیرفتنش است، پس این واقعیت که در حال خواندن این مقاله هستید نشانه فوق‌العاده‌ای است. این یعنی شما به‌خاطر خود و اطرافیانتان مایلید در درونتان تغییراتی ایجاد کنید و به فرد بهتری تبدیل شوید. در ادامه چند راهکار مفید مطرح کرده‌ایم برای ترک عادت سرزنش کردن و انداختن تقصیر به گردن دیگران.
وقتی اتفاقی می‌افتد که می‌دانید منجر به واکنش منفی و تدافعی شما خواهد شد، سعی کنید قبل از اینکه واکنشی نشان دهید یا چیزی به کسی بگویید، چند نفس عمیق بکشید و احساسی را که باعث می‌شود بخواهید دیگران را سرزنش کنید، شناسایی کنید. با صرف چند لحظه برای ارزیابی موقعیت، می‌توانید هوشمندانه‌تر واکنش نشان دهید.
هر اشتباهی که مرتکب می‌شویم به ما درس زندگی می‌آموزد و باعث رشدمان می‌شود، از اشتباهات کوچک گرفته تا اشتباهات بزرگ. بنابراین دفعه بعد که در چنین موقعیتی قرار گرفتید، به این فکر کنید که چه چیزهایی می‌توانید یاد بگیرید و با میل به سرزنش کردن دیگران برای انکار شکست‌هایتان مبارزه کنید. سپس می‌توانید تصمیم بگیرید که چه راه‌هایی برای جلوگیری از تکرار این اتفاق وجود دارد.
اولین قدم برای توقف سرزنش، خودآگاهی است. یعنی باید به افکار و احساسات خود آگاه‌تر شویم. اگر بتوانید دلایل اساسی سرزنش کردن دیگران را پیدا و آن را مهار کنید، ۲ مزیت اساسی کسب خواهید کرد:
اگر عواملی را بررسی کنید که زمینه‌ساز گرایش شما به سرزنش کردن دیگران هستند، ناامنی‌ها، آسیب‌پذیری‌ها و انتظاراتی را کشف خواهید کرد که چسب‌زخم ضعیفی به‌نام «سرزنش کردن» به آنها را زده بودید.
وقتی کسی را مقصر می‌دانیم و سرزنشش می‌کنیم، یعنی مسئولیتی فراتر از مسئولیت واقعی‌اش را به او نسبت می‌دهیم. وقتی هم که این سرزنش را درونی می‌کنیم، مسئولیتی بیش از آنچه که باید را می‌پذیریم. رعایت اعتدال همیشه بهترین کار است؛ وقتی مسئولیت را درست بین خود و طرف مقابل تقسیم کنیم، به مسئولیت‌پذیری واقعی دست خواهید یافت.
مسئولیت‌پذیری واقعی مستلزم صداقت، خودآگاهی و تمایل به تحمل درد ناشی از رویداد است. برای انجام این کار، باید انگیزه سرزنش کردن را با تعهد به درک جایگزین کنیم. تنها با انتخاب درک‌کردن به‌جای سرزنش، می‌توانیم همه عوامل ایجادکننده موقعیتی منفی را دقیق تشخیص بدهیم. در این شرایط، پرسیدن سؤالات زیر از خودتان می‌تواند مفید باشد:
پاسخ به این سؤالات به شما امکان می‌دهد به تمام داده‌های مهمی دسترسی پیدا کنید که این موقعیت را ایجاد کرده‌اند.
بهترین پادزهر سرزنش همدلی است. وقتی سؤالات بالا را با همدلی پاسخ می‌دهید، از منظرهای مختلف به موقعیت نگاه می‌کنید تا دلایل اصلی را درک کنید. به این ترتیب وضعیت را با دقت و انصاف بیشتری بررسی می‌کنید و دیدگاهتان خودمحورانه نخواهد بود.
همدلی به شما کمک می‌کند درگیری‌ها و مشکلات را صادقانه‌تر بررسی کنید، به شما امکان می‌دهد به داده‌های مهمی دسترسی داشته باشید که در غیر این صورت نداشتید و مهم‌تر از همه، شما را از رفتارهای نادرستی مانند رنجش، خودپسندی و سرزنش دور می‌کند.
هنگامی که اختیار همه متغیرهای یک موقعیت را به دست گرفتید، گام بعدی شناسایی سهم خودتان پذیرفتنش است. پس از پذیرش مسئولیت، باید ۲ کار انجام بدهید:
Δ